Awissu 2003 no 61
Nifrah b'qaddisi
Il-qawl Malti jghid: "min ma jikbix ma jerdax!". U hekku! Dawn l-ahhar gimghat kien qed ikolli xejn inqas minn hames sieghat qrar kuljum, imqassmin filghodu u filghaxija, mit-Tnjen tas-Sibt. Il-Hadd kont impenjat wkoll filghodu u mill-gdid wara nofs in-nhar. Ma stajt nicaqlaq qatt. Tkellimt mal-Kustodju. F'hajjet Alla mill-gimgha ta' wara jien u dawk li nservu fil-Qrar beda jkollna gurnata mistrieh fil-Gimgha. Il-Hallieq wkoll strah fis-seba' jum.
L-ewwel jum ta' mistrieh nibqa' niftakru zgur! Kien lejlet il-Festa ta' qaddisi San Tumas. Xtaqt li ssehh holma li dejjem kelli - dik li mmur fuq il-qabar tal-qaddis f'Ortona f'Abruzzo. U hekk ghamilt. Hajjart jigu mieghi lil Patri Tomàs Galvez, spanjol u lil Fr Alfred Parambkathu, patri taghna mill-Indja, li kif tafu l-patrun taghhom huwa San Tumas. It-tnejn li huma gew bil-qalb kollha.
Tlaqna kmieni filghodu u gbidna lejn Marcerata biex naqbdu l-autostrada li tiehu lejn Pescara, Ortona hija xi 20 kilometru l-isfel. Il-jum ta' qabel cempilt lir-Rettur tal-Kattidral biex nibbukkja quddiesa. U kif wasalna sibnihom jistennewna u sibna kollox imhejji u qaddisna fuq il-qabar. Kelli okkazjoni tassew li nifrah b'qaddisi!
Wara l-inzul ta' l-Ispirtu s-santu, t-tradizzjoni tghid li San Tumas gibed lejn l-Asja u zera' l-fidi nisranija f'dawn il-postijiet fosthom l-Indja. Jinghad li l-qaddis ha il-Martirju f'Meliapora fuq ix-xmara Koromandel, fejn instab il-gisem tieghu minfud bil-lanza. Il-fdalijiet ta' San Tumas instabu f'Maliapore fl-1523. Ir-Relikiji ta' San Tumas ghaddew mill-Indja ghall-Mezopotamja, minn hemm ghal Edessa u mill-gdid ghal Ortona fl-Abruzzi fejn ghadhom meqjumin sal-lum.
Meta zort l-Indja kienu haduni fuq il-post fejn qatlu lil San Tumas. Hemm kelli x-xorti nara u mmiss patri mir-relikwa li tinsab mizmuma hemm b'tant ghozza. Issa hawn f'Ortona kelli l-grazzja li nitlob u niccelebra l-quddiesa fejn hemm il-fdalijiet ta' dan l-Appostlu kbir.
Dawn huma mumenti specjali ta' intensità spiritwali li jiksbu tifsir daqskemm wiehed ikun miftuh u sensibbli hu stess. Dawn l-esperjenzi mhux facli ssib kliem biex tfissirhom. Anzi kemm-il darba tipprova tlibbishom bil-kliem x'aktarx li tfaqqarhom. Nghid biss li fraht tassew b'qaddisi.
Minghajr qaddisin ma titlax il-Genna. Cert, li San Tumas jista' jaghtini palata u jghini naqra! Kif kont hemm ghall-irdoss tal-fdalijiet tieghu, tlabt mhux biss ghalija u ghal dawk li jgibu ismu, imma tlabt ghall-familjari, ghall-patrijiet, ghall-hbieb u ghall-benefatturi kollha wkoll. Tlabt biex ikoll bhal San Tumas nistqarru lil Gesù bhala "il-Mulej u Alla taghna!" u biex ilkoll kemm ahna bhal Tumas inkunu "appostli" fl-ambjenti kollha fejn insibu ruhna.
Jalla jhallu lill-Mulej juzana bhala appostli tieghu. Nhallu wkoll lil qaddisin kollha jaghtuna palata bil-hajja, bl-ezampji u bit-talb taghhom halli naslu ahna wkoll fejn waslu huma. San Tumas - itlob ghalina; Qaddisin kollha ta' Alla - itlobu ghalina.
Sliem u ghozza, sahha, talb ... u frisk
Fr Thomas.
Lanciano
Wara li
qaddisna Fuq il-Qabar ta' san Tumas qbadna it-triq biex immorru Lanciano,
li huwa xi 15-il kilometru boghod.
Dak li hemm
specjali f’Lanciano huwa dak li huwa meqjuz bhala l-ewwel u l-akbar
Miraklu Ewkaristiku. Il-grajja ta’ l-ghageb sehhet fis-seklu tmienja. Waqt li kien qed iqaddes il-Quddiesa
wiehed mill-irhieb ta’ l-Ordni ta’ San Bazilju gieh dubbju dwar il-presenza
rejali ta’ Gesu` fl-Ewkaristija. Gara li ezatt kif temm il-konsagrazzjoni
l-Ostja inbidlet mirakolozament f’laham u l-Inbid ta’
gol-kalci f’demm veru. U dawn l-Ispeci Ewkaristici llum jinstabu
tal-harsien tal-Patrijiet Frangiskani Konventwali. L-Ostja mibdulha f’laham tinsab go
ostensorju
specjali tal-fidda u d-Demm li huwa maghqud f’hames globuli
ta’ qiesni differenti huma mizmum go tazza tal-kristal. Dawn huma esposti
ghall-qima’ fuq l-altar li sar apposta fuq in-naha ta’ wara tal-knisja.
Il-Knisja sa l-1176 kienet taht il-harsien tal-monaci ta’ san Bazilju.
Mill-1276 sa l-1252 ghaddiet f’idejn il-Benedittini u wara taht il-harsien
tal-Frangiskani Konventwali. Bejn is-snin 1971 u 1981 sar studju
xjentifiku taht il-kura ta’ l-professur Odoardo Linoli.
Mill-investigazzjonijiet li saru hareg dan ir-rizultat: Li l-Laham huwa
laham veru. Id-Demm huwa demm veru. Li l-Laham u d-Demm huma ta’ speci
uman. Il-Laham jikkonsisti minn parti muskolari tal-qalb. Dan huwa bla
dubbju fenominu mhux tas-soltu. Eluf fuq eluf ta’ pellegrini jzuru
s-Santwarju tal-Miraklu Ewkaristiku f’Lanciano, fosthom anke
minn Malta.
Il-Komunità tal-Patrijiet kienu jafu bina ghax cempilthom qabel u laqghuna b'ghozza Frangiskana. Hejjewlna pranzu bil-kif ad unur ta' San Tumas. Hemm kelli l-okkazjoni nitlaqa` ma’ Padre Rocco Cipollone, li ghext mieghu erbgha snin u nofs fil-Filippini u Padre Silverstro, patri Pollakk li ghetx mieghu fit-Turkija. Wara li gabulna l-gelat, tawna il-Kafe' u il-liquore u l-Gwardjan u P. Rocco gew maghna sa fejn kellna l-Karrozza pparkjata. Sellimna lil xulxin. Ahna irringrazzjajnihom tal-laqgha li tawna u huma rringrazzjawna taz-zjara li ghamilnilhom.
Tumas ta' Celano
Patri
Tomàs ippropona li fit-triqna lura nghaddu minn Tagliacozzo fejn hemm Knisja
u Kunvent tal-Patrijiet taghna. Fittxejt ftit kif nasal fuq il-mappa u
soqt lejn dik id-
direzzjoni. F'din il-Knisja hemm il-Fdalijiet ta'
Tumas iehor - dak ta' Celano. Fil-fatt ahna u sejrin ghaddejna minn qrib
il-rahal ta' fejn twieled il-Beatu Tumas. dan li kien l-ewwel wiehed li
kiteb il-Hajja ta' San Frangisk u dik ta' Santa Klara. Kellna
l-okkazjoni naraw l-urna u il-fdalijiet ta' dan fost il-patrijiet bikrin.
Hawn ukoll il-komunità tal-patrijiet ferhet bina u dawruna dawra mal-kunvent
u mal-kjostru fejn hemm ghadd ta' affreski frangiskani, l-aktar wahda
interessanti fosthom dik imsajha "s-Sigra Frangiskana".
Ma stajniex indumu wisq ghax kellna triq twil x'ghamlu qabel naslu Assisi.
Fit-triq lura ghaddejna mill-Wied ta' Rieti u bdejna naraw hafna signs li bdew
jindikaw is-santwarji Frangiskani bhal
Fonte Colombo,
Poggio Bustone,
Greccio izda ma stajniex nieqfu. Hafna minn dawn it-toroq kienu kollha
mserpa sakemm qbadna is-superstrada bejn Terni u Perugia. Wasalna
Assisi f'xi 8.30 ta' filghaxija. Meta ghamilt ftit tas-somom bejn
x'hin tlaqna filghodu u x'hin wasalna lura u naqqast it-tlett sighat u nofs
li ghamilna wieqfa fil-postijiet li zorna rrizulta li ghamilt ghaxar
sieghat u nofs insuq dak in-nhar ta' l-"ewwel gurnata off" - niente di
male!!! Madankollu haga ta' l-iskantament ma hassejtnix tant
ghajjien.
Ghand il-Klarissi ta' Viterbo
La qieghed insemmi fejn mort insemmi wkoll li ghamilt zjara lill-Klarissi tal-Monasteru ta' Santa Rosa ta' Viterbo. Din il-komunità tas-sorijiet huma gemellati mal-Provincja tal-Patrijiet taghna f'Malta. Nisthi nghid li qatt ma kont mort inzurhom. Dejjem sejjer u ma mort qatt. Issa b'rihet din il-gurnata libera li qed ikolli qed nipprova li nirrepara l-omissjonijiet. Ghalhekk hadt mieghi lil Patri Alfred li huwa wkoll parti mill-Provincja u mort. Inhallikom tobsru kemm hadu gost biha dawn is-sitt Klarissi. Dawruna mal-kunvent. Haduna naraw u nitlob fuq l-urna fejn hemm mizmuma l-Qaddisa Rosa ta' Viterbo, wrewna l-kmamar tal-qaddisa... Daru bina bi spirtu frangiskan daqslikieku konna xi rejiet. Hajjewlna l-ikel ukoll, ma setghax jonqos, komplut bil-helu u l-kafè. X'hin gejna biex nitilqghu tghidx kemm-il darba qaluluna biex nergghu mmorru nzuruhom. Ghaliex le? Meta il-Mulej johloq l-okkazjoni nerga' mmur inzurhom.
... u dawk ta' Orvieto
Fit-triq
lura gibt lejn u waqaft fil-Belt ta' Orvieto, maghrufa ghall-Kattidral li
fiha. F'dan il-Kattidral hemm meqjum miraklu Ewkaristiku iehor.
Hawn ukoll sacerdot waqt li kien iqaddes gieh dubbju u l-inbid sar tassew
Demm u far ghal fuq il-Korporal, li ghadu imcappas bid-Demm sal-lum.
Minn studji li sar hu accertat li id-Demm ta' fuq il-korporal huwa demm uman u
ta' l-istess
tip bhal dak ta' Lanciano. Dan il-Korporal huwa mizmum go relikwarju
specjali u johorgu bih fil-Pucissjoni ta' Corpus Domini. Wara li
tlabna talba quddiem dan il-Miraklu tad-Demm Qaddis zorna l-Komunità
tal-klarissi ta' Orvieto. Malli wasalna il-Madre sejhet lis-sorijiet
kollha fil-parlatorju. Sellimtilhom u kellimthom ftit fuq Santa Klara
u fuq iz-Zifna ta' Ferh li zfinna flimkien mal-Klarissi f'Malta waqt
l-irtir. Dawn kif ghamlu dak ta' Viterbo qabilhom iriduni mmur
naghtihom l-irtir. Ghedtilhom li jien immur bil-qalb kollha.
Izda jiddependi mill-Kustodju li jghidli iva. Issa ghandhom icemplulu
huma stess. Jekk il-Mulej irridni mmur naqsam maghhom il-ferh
tal-Kelma tieghu, jiehu hsieb Hu stess li jiftahli l-bieb biex immur.
50 sena sacerdot
Ix-xahar li ghadda Padre Onofrio Sanfilippo, patri sqalli li ilu ghal snin kbar parti tal-komunita' tas-Sacro Convento ccelebra Hamsin sena bhala sacerdot. Jien ma stajt niehud sehem ghax kont Malta. Issa kien imiss lil Padre Gherard Ruf li jfahhar lil Alla ghal Hamsin Sena minndu l-Mulej dilku Sacerdot ghal dejjem. Dan il-patri mill-Germanja wkoll ilu membru tal-komunità tas-Sacro Convento ghal snin kbar. Lanqas ma dan ma stajt nikkoncelebra bhas-soltu minhabba li fl-istess waqt kont qieghed fil-konfessjunarju nqarar. Fahhart lil Alla maghhom fl-ispirtu. Jien ghad faddalli x'naqdef biex niccelebra tant snin ta' Sacerdozju! Jekk nasal sat-83 sena ghandi mnejn niccelebra il-Gublew tad-deheb! Madanakollu fis-7 ta' Lulju fahhart lil Alla ghat-tmintax-il sena li diga' tani biex naqsam fis-Sacerdozju tieghu. Ad multos annos.
Mill-gidid Ohtna il-mewt
Fil-Lejl ta' bejn l-4 u 5 ta'
Lulju "Othna il-mewt" regghet zaret biex issejjah ghal maghha zaghzugh
Frangiskan Konventwal iehor. Din id-darba lil
Fr Valentin
Fartade-Gabor ta' 26
sena li miet f'incident tat-traffiku. Fr Valentin huwa Sacerdot novel
mill-Provincja tar-Rumanija, li gie ordnat gimgha biss qabel fit-28
ta' Gunju. Kellu kollox imhejji biex l-ghada fis-6 ta' Lulju jiccelebra
l-Prima Messa mal-qraba u l-hbieb fil-Parrocca tieghu ta' Valea Mare
fir-Rumanija. Minflok il-mistednin kollha flimkien ma' ghadd ta' nies
ohra attendew ghal Funeral tieghu. Padre Valentin iccelebra l-Ewwel Quddiesa
Solenni tieghu fil-Litugija tas-Sema assistit bil-kant tal-kori ta'
l-Angli. Sa sena ilu Valentin kien jistudjaw hawn f'Assisi u kien
ordnat Djaknu proprju hawn fil-Bazilka ta' Fuq. Kellna l-okkazjoni li nilghabu
l-football flimkien. Issa nibqghu maghqudin ahna nitolbu ghalih minn
hawn u hu jitlob ghalina mis-sema.
Santa Mergherita
Festa ta Santa Mergherita
Fost il-festi li ccelebarjna dan l-ahhar nsemmi dik ta’ Santa Margherita fil-Knisja Parrokkjali ckejkna ddedikata din il-Vergni u Martri. Nhar il-Hadd 20 ta’ Lulju, wara li saru tlett ijiem ta’ tridu saret il-Festa. Padre Giorgio Pieta stieden lili biex imexxi u nippriedka waqt it-tlett ijiem tat-Tridu. Mort bil-qalb kollha. Ghandi nifhem li din id-darba wkoll l-Mulej tkellem permezz tal-qaddej tieghu. Hadt sehem kif kien xieraq ghall-quddiesa tal-festa u wara saret purcissjoni mat-toroq ewlenin ta’ madwar il-knisja bl-inkwadru tal-qaddisa. Kienet festa semplici, minghajr sparar, baned u daqq... imma b'hafna devozzjoni - kif inhobbhom jien!
Fuq tlieta l-Borma
Fil-bidu
tax-xahar kelli l-okkazjoni nzur il-Miraklu Ewkaristiku ta' Lanciana.
Warajh meta zort Orvieto sibt ruhi quddiem il-Miraklu iehor dak tal-Korporal
imcappas bid-Demm ta' Kristu. Bil-Malti nghidu li fuq tlieta toqghod
il-Borma. Kelli bzonn immur Siena u kif kont hemm zort
il-Knisja taghna ta' San Frangisk hu hemm qaddist fil-Kappella fejn hemm
mizmum Il-Miraklu tal-Partikoli
Ewkaristici.
Il-fatt gara
nhar l-14 ta’ Awissu 1730 meta dahlu xi hallelin, fethu it-tabernaklu u
serqu l-pissidi bl-Ostji kkonsagrati ta’ go fih. Il-patrijiet taghna
ndunaw b’dak li gara l-ghada fil-festa ta’ l-Assunta.
Dak in-nhar filghodu
xi hadd sab l-ghatu tal-pissidi mormi fit-triq. Mal-belt ta’ Siena qam ghagha kbir!
U mill-ewwel beda talb ta’ riparazzjoni ghal dan is-sagrilegg kbir.
B’xorti
tajba ma ghaddewx wisq jiem li l-partikoli ma stabux. Fis-17 ta’ Awissu,
wiehed mill-kjerci waqt li kien gharkubbtejh fuq wiehed mill-ginokkjaturi
fil-knisja ta’ Santa Marija fi Provengano lemah xi haga bajda fit-toqba
tal-kaxxa ta’ l-offerti. Meta fethu din il-kaxxa sabu numru kbir ta’ Ostji,
li meta gew inqabbla sabu li kienu l-istess bhal dawk li kienu nsterqu
mill-Knisja ta’ San Frangisk. Kien hemm b’kollox 348 ostja u xi bicciet
zghar. L-ghada saret puricissjoni li fiha ha sehem il-poplu kollu tal-Belt
biex ipoggu l-Ostji lura fil-Knisja ta’ San Frangisk. Il-Miraklu ta’ dawn
l-Ostji huwa fil-fatt li dawn ma gew qatt deterjorati, imma
baqghu friski u jfuhu daqslikieku kienu ghadhom kemm ghamluhom. Saru
diversi studi xjentifici matul iz-zmiem ta’ aktar minn 270 sena u l-Ostji
ghandhom shah u friski sallum. Illum dan il-Partikoli merakoluzi
huma f’ostensorju (ara r-ritratt) u ghadhom sallum meqjum fil-kappella
tas-Sagrament fil-knisja ta’ san Frangisk fi Siena.
In-Numru zdied
Malli jibdew ix-xhur tas-sajf fil-Komunità taghna jibdew gejjin ghadd ta patrijiet minn kull direzzjoni tal-globu. Hawn patrijiet mill-Amerka, l-Kanada, Gappun, Korea, Rumanija, Ungerija, Slovenja, Polonja, Zambja u l-Indonesja. GHandna maghna Isqof Linus Okok mill-Kenja li gie biex jistudja t-Taljan. Ghadd minnhom jigu biex jaghtu daqqa t'id fil-Qrar jew fil-gwida tal-pellegrini fil-Bazilki. Ohrajn jigu biex jghejnu fil-hidma vokazzjonali li ssir ghall-adoloxxenti u z-zghazagh. Numru ta' patrijiet iehor jigu biex jistudjaw it-Taljan. U ghadd kbir ta' ohrajn li jigu u jmorru semplicement bhala visitors. Dawn ikunu fl-Italja u biex xieraq jigu jzuru l-Qabar ta' San Frangisk u jitolbu ghalihom u ghall-gheziez taghhom.
Zjajjar
Bhalma taghmel jaghmlulek. Matul dawn l-ahhar gimghat kellu l-possibiltà kif ghedt li mmur inzur lil xi whud minn hutna l-patrijiet u lis-sorijiet Klarissi. U il-Mulej pattihuli billi gab ghadd ta' hbieb u Maltin izuruni. Gew Karmnu u Rita Sant il-genituri ta' Mario n-novizz flimkien ma' hutu il-bniet. Gew Anton u Connie Ricca bit-tifel Andrew, dawn kienu l-ewwel koppja li zewwigt meta kont ghandi Djaknu fl-1984. Gie Nikol Balzan bil-mara u t-tifla. Mill-Imgarr ta' Malta gew omm u oht Dorothy Vella tal-Pwales. Gew Frans u Miriam Portelli. Gie Dun Mikiel bi grupp ta' Abbatini mix-Xewkija ta' Ghawdex... Gew grupp shih Mill-Grupp ta' talb Maranatha, li ghaddew xi jiem u ghamlu xi outreaches u habbru il-Vangelu fil-Piazza Comunale f'Assisi, fosthom dawn kien hemm Dr John Bonnici Mallia u Dun Gorg Dalli. L-ahhar u mhux l-inqas gew madwar 45 Sorijiet Frangiskani tal-Qalb ta' Gesù flimkien mal-Madre Generali, lil dawk kelli l-okkazjoni nqaddsilhom quddiesa fuq il-Qabar ta' San Frangisk. Merhba bihom ilkoll kemm huma... u b'dawk kollha li ghad jigu. Pjacir ghandi bikom.
Aktar pagni
Il-Pagni
tal-web-site
www.sanfrangisk.com aktar ma jghaddi zmien aktar qed ifaqqsu u
jizdiedu. Matul dawn l-ahhar gimghat komplejt nahdem fuq pagni
godda. Mal-parti "Hajja ta' San Frangisk" zidt partita ta' pagni
godda b'taghrif u artikli dwar il-qaddis. Hemm artikli nteressanti
fil-parti tal-Kurzità Frangiskan. Zdiedu n-numru
ta' Poezijiet s'issa ghandi
migbura 54 poezija. Hdimt wkoll fuq
parti specjali ndirizzata ghat-tfal.
bi stejjer, tpinji u loghob. Din il-parti cert li ser toghgob mhux biss
liz-zghar imma lil kbar wkoll.
Kien hemm xi hadd li kkumentali li bil-mod qed nigbor Enciklopedija Frangiskana bil-Malti. Holma!? Lanqas biss nohlom! Nixtieq biss li bl-ghajnua ta' Alla nkompli naghti l-okkazjoni biex il-Maltin u l-Ghawdxin isiru jafu aktar u jhobbu izjed lil Qaddis Fqajjar ta' Assisi halli bhalu ilkoll kemm ahna nippruvaw insiru "Strumenti ta' Paci" fi zmienna.
Jalla il-Paci ta' Kristu tkun maghkom ilkoll. Sahha u Barka.
Il-fdal ta' San Tumas instabu f'Maliapore
fl-1523.
Ir-Relikiji
tal-qaddis ghaddew mill-Indja ghall-Mezopotamja, minn hemm ghal Edessa
u mill-gdid
ghal Ortona
fl-Abruzzi 
fejn ghadhom meqjumin sal-lum.
.