<<|werrej|

Il-Milied -

l-istorja taghna lkoll

Ix-xahar ta' Dicembru jgib mieghu l-Festa tal-Milied, li San Frangisk kien isejhilha "Il-Festa tal-festi!"

Kull Milied ghandu storja.  Cert li l-storja tal-Milied tintrabat l-ewwelnett ma' l-Istorja tal-Fidwa. F'din il-Festa  infakkru, kif nafu lkoll, li meta waslet il-milja taz-zmien Alla bghatt lil Ibnu Gesù fostna biex jehles il-poplu tieghu minn dnubiethom. Hija l-istorja tal-poplu li kien fid-dlam u li issa bid-dawl ta' Kristu li twieled fil-grotta ta' Betlehem idda dawl kbir fuqu.  Dan id-Dawl ghen biex il-bniedem jiftah ghajnejh, jbiddel ir-rotta, jhalli id-dlam li kien fih u jibda miexi fid-dawl.

Jekk taqblu li dan li ghedt huwa minnu - wara kollox huwa dak li nsibu fil-Kotba Mqaddsa - allura l-istorja tal-Milied hija l-istorja taghna ilkoll, wiehed wiehed u wahda wahda. 

U kull Milied li jasal irid ifakkarna fl-istorja taghna.  Min minna xi darba jew ohra ma kienx miexi fid-dlam?  Min hu dak jew dik li xi darba jew ohra ma kienx jew kienetx fit-triq zbaljata - it-triq tad-dlam?  Mhux ilkoll kemm ahna parti minn dan il-Poplu li kien mixi fid-dlam?!

Id-dawl ta' Gesù Bambin irid jiddi fuqna kif idda fuq in-nies ta' zmienu. Bid-dawl tieghu irid igib fix-xejn dan id-dlam.  Irid li ahna ukoll nifthu ghajnejna, nintebhu bid-dlam li nkunu fih, nbiddlu r-rotta u  nibdew nimxu fid-dawl.

L-istorja ta' dan il-Milied 2003 hija okkazjoni jew ahjar hija grazzja ghalina ilkoll biex inhallu d-Dawl ta' Kristu jiddi fuq id-dlam ta' hajjitna.  Hija grazzja li biha naraw x'inhu u minn hu tassew dan id-Dawl biex naghzlu li nimxu wara fid-Dawl. 

Kull laqgha taghna ma' Gesù hija Milied. Hija laqgha mad-Dawl.  Hija stedina biex nibdlu r-rotta ta' hajjitna.

Nixtieq lil kull wiehed u wahda minnkom Milied mimli Dawl.  Jalla wara li niskopru fi Kristu Gesù il-veru Triq u l-veru Dawl inkomplu mixjin f'din it-Triq tad-Dawl tul is-sena il-gdida.

Il-Milied it-Tajjeb.

Fr Thomas.

Prespju tal-kartun

fil-Filippini fl-1996-1999

Tmien snin ilu, fl-1996  iccelebrajt il-Milied ghall-ewwel darba bhala missjunarju gewwa l-Filippini.  Dak iz-zmien kont qed iservi bhala Surmast tan-Novizzi fid-Dar ta' Formazzjoni taghna f'Tagaytay City.  Minn zmien qabel il-Milied flimkien mal-grupp ta' novizzi li kelli bdejna ihejju ghall-festi tal-Milied.  Fl-orarju tal-gurnata sibna hin - wara l-ikel ta' filghaxija - u ddedikajnih biex nahdmu flimkien fuq l-armar u d-dekorazzjonijiet tal-Milied.  Min ha hsieb haga u min ohra.  Jien ukoll xammart u tajt is-sehem tieghi. X'ghamilt?  Gieni f'mohhi li naghmel Presepju Frangiskan semplici.   Sibt ftit kaxxi tal-kartun ohxon.  Hazzejt bil-lapes il-figuri,  qtajthom  b'xafra u tajthom il-kulur.  Gew helwin hafna. Il-Presepju kien jikkonsisti fi tmien patrijiet frangiskani fosthom il-figura ta' San Frangisk libes bl-ilbies ta' Djaknu.  Tnejn mill-patrijiet kienu qed izommu x-xemgha u iehor izomm is-Salib; tlieta ohra ikantaw bil-karta tal-kant f'idejhom u patri iehor gharkubbtejh. Barra dawn kellu wkoll il-baqra u l-hmara u ma jistax jonqos il-Bambin fil-xaxtura (ara ir-ritratt tal-presepju armat fil-Kappella f'Tagaytay fil-Filippini 1996). Kelli f'mohhi li nzommu fis-sala tan-Novizzjat.  Izda n-novizzi stess u xi patrijiet meta rawh xtaqu li npoggu fil-kappella halli jkunu jistghu jgawduh in-nies ukoll.  U hekk sar.  Il-presepju Frangiskan tal-kartun semplici sab ruhu fil-Kappella tul il-festi tal-Milied.   Dan il-Presepju fis-semplicità tieghu seraq qalb kull min rah.

Wara li ntemmu il-festi tal-Milied flimkien man-novizzi hadt hsieb li nzarmaw u npoggu kollox f'postu.  Jien hadt hsieb nerfa bil-galbu kollu dan il-presepju tal-kartun.  Erfa' u sorr ghal meta tigi bzonn.  U fil-fatt fis-snin ta' wara fil-jiem tal-Milied dan il-presepju rega' ra dawl u sab postu mill-gdid fost it-tizjin tal-Milied.  Billi fil-kappella sar presepju iehor dak li kont hejjejt jien armajnih fl-amjent tan-novizzjat stess. (ara r-ritratt ta' fuq jidhru in-noviozzi madwar il-presepju fl-1998 u hawn fuq ix-xelluq l-istess presepju armat fl-1999)

Fis-sena 2000

il-Prespju baqa' mgezwer

Meta gej biex nitlaq mill-Filippini biex immur it-Turkija bdejt naghti hafna mill-affarijiet li kelli.  X'hin gejt ghall-Presepju tal-kartun hassejt ghafsa ta' qalb.  Billi kien hafif ddecidejt li niehdu mieghi t-Turkija. Ghalhekk bghattu f'wahda mill-kaxxex li bghatt.  Imn'alla ma  nzertax fil-kaxxa li kienu serquli, ghax kieku Alla m'ghamlu!  B'xorti tajba il-presepju wasal Istanbul qawwi u shih.  Kelli il-hsieb li narmah ghal  Milied tal-Gublew fis-sena 2000 - li ghalija kellu jkun l-ewwel Milied fit-Turkija.  Xtaqt kieku npoggih f'xi rokna fil-Bazilka taghna fit-triq principali ta' Istanbul.  Izda gara li ftit qabel il-Milied kienu tajru lid-Daddy tieghi bil-karrozza waqt li kien qed jaqsam it-triq u gejt Malta bla hsieb u qattajt il-jiem tal-Milied qrib is-sodda ta' missier fl-isptar ta' San Luqa.  Mill-Milied Tork ma kien hemm xejn.  U il-presepju tal-kartun f'dik is-sena tal-Gublew baqa' mgezwer u merfugh fil-kaxxa li kont hejjejt ghalih.

Fis-snin 2001-2002

l-istess Presepju

fil-Belt tal-Fqajjar ta' Assisi

Fil-Milied 2001 kont digà tlaqt mit-Turkija ftit qabel ghal Assisi.  Kien l-ewwel Milied gewwa il-Belt ta' San Frangisk.  Kien bix-xieraq li narma il-Presepju Frangiskan fil-belt tal-Qaddis li holoq ghall-ewwel darba ix-xena tal-Milied fi Greccio fis-sena 1223.  Ghalhekk hadt hsieb nohrog il-kaxxa u narma l-Presepju.  Kien hemm xi patrijiet li xaquni naghmlu fil-kurutur tal-Kunvent.  Izda armajt u zammejtu  fil-kamra tieghi stess,  l-istess ghamilt fil-Milied ta' wara dak 2002 (ara r-ritratt). Il-Presepju tieghi ssokkta jzid l-ghadd ta' presepju armati fil-Belt tal-Fqajjar ta' Assisi.

Sena 2003

il-Presepju din id-darba

fil-Belt ta' La Valette

Ghal bidu ta' Novembru waslu l-kaxxi bl-affarijiet li bghatt minn Assisi qabel ma tlaqt ghal Malta.  F'wahda minn dawn il-Kaxxi kien hemm il-presepju tal-kartun li kont ghamilt fil-Filippini tmien snin ilu.  Kont qieghed nitkellem ma' Patri William Bartolo, il-Gwardjan tieghi u x'hin ghedtlu bil-presepju Frangiskan tal-kartun xtaqni li narmah fin-nicca ckejkna li hemm fid-dahal tal-kurutur tal-kunvent taghna tal-Belt.  Hekk ghamilt.  Bhalma armajtu ghal ghadd ta' snin fil-Filippini, gie mieghi t-Turkija u armajtu f'Assisi, din is-sena jinsab armat fil-Belt ta' La Valetta.  Qieghed fuq ix-xellug fil-bidu tal-kurutur biex kull minn jidhol jarah. Mieghu ghandu kitba bil-grajja ta' l-Ewwel Milied Frangiskan fi Greccio 1223. (ara din il-kitba aktar l-isfel).  Jidher li dan il-presepju tal-kartun bix-xena tal-Milied ta' San Frangisk fis-semplicità tieghu ntghogob min kulhadd. 

Wirja ta’ kartolini

Fin-notice board tax-xellug li hemm fid-dahal tal-Kunvent qrib fejn hemm il-presepju Frangiskan hejjejt wkoll wirja ta’ kartolini tal-Milied  bix-xbieha ta’ San Frangisk jew b’tema Frangiskana.  Dawn huma ghadd ta' Kartolini li gbart matul dawn l-ahhar snin kemm domt barra.  Interessanti li huma kollha b'tema frangiskana.  Min ikun Triq ir-Repubblika l-Belt jista jghaddi u jaghti titwila biex jara kemm il-presepju u kemm dawn il-Kartolini.

Rakkont ta' San Frangisk

u l-Ewwel Presepju Greccio – 1223

San Frangisk kien ihobb il-Milied aktar mill-festi l-ohra kollha. L-imhabba ta’ Frangisku lejn Gesù Tarbija baqghet marbuta mac-celebrazzjoni tal-Milied fi Greccio fis-sena 1223.

Qrib ir-rahal ta’ Greccio kien hemm ghar qalb il-blat u hawn Frangisk ried jghix mill-gdid il-grajja ta’ Betlehem. Xtaq jara b’ghajnejh kif hesu’ Bambin kien mimdud fil-maxtura fuq it-tiben bejn il-baqra u l-hmara. Ganni Velita, habib devot ta’ Frangisku minn dawk imhawi mar mimli hegga biex ihejji dak li kien mehtieg skond ix-xewqat tal-Fqajjar ta’ Assisi. Ghall-okkazjoni gew hafna patrijiet u ghadd ta’ nies mill-irziezet ta’ dawk l-inhawi, igorru xemghat u fjakkli biex idawlu dak il-lejl tal-Milied. Fl-ahhar wasal Frangisku, ra li kollox kien imhejji kif xtaq u deher kollu ferhan. Hu resaq jirranga l-maxtura, qieghed it-tiben u dahhal il-baqra u l-hmara.  F’dik ix-xena li tqanqal dehret tiddi s-semplicita’ u l-faqar u tal-Vangelu, u dehret tassew l-umilta’ ta’ Gesù. Greccio kien sar Betlehem gdid.

Il-patrijiet bdew ikantaw tifhir lill-Mulej. Il-kwiekeb dak il-lejl dehru jiddu aktar mis-soltu. Frangisku kien qisu mitluf f’estasi quddiem il-presepju. L-ispirtu tieghu kien imqanqal bil-hlewwa, b’hena u ferh li ma jitfissirx. Is-sacerdot beda l-Quddiesa b’mod solenni fuq il-maxtura. Frangisku, liebes ilbies ta’ Djaknu, b’lehen hlejju beda jkanta il-Vangelu Mqaddes.  Dak il-lehen qawwi u helu, car u kollu hlewwa ta’ melodija, ghaxxaq u kebbes f’kulhadd ix-xewqa tas-sema. Imbaghad beda jfisser il-grajja tat-twelid tat-Tarbija lin-nies. Bi kliem l-aktar helu gabilhom mill-gdid quddiem ghajnejhom it-twelid tas-Sultan fqir u l-belt ckejkna ta’ Betlehem. Kull meta kien isemmi l-isem ta’ Gesù kien isejjahlu: “it-Tfajjel ta’ Betlehem”. U l-isem ta’ “Betlehem” kien ilissnu bhallikieku kien hoss tal-karba ta’ naghga. Kull darba li kien jghid “it-Tfajjel ta’ Betlehem” jew “Gesù” Frangisku kien jilghaq xufftejh b’ilsienu, kwazi biex iduq il-hlewwa u l-benna ta’ dawk il-kelmiet.

Wiehed minn dawk li kienu prezenti, ragel ta’ virtu’, kellu vizjoni tal-ghageb. Deherlu li t-tfajjel ckejken kien mimdud fil-maxtura. Frangisku resaq lejh u donnu qajmu minn naghsa profonda. Fra Tumas ta’ Celano, li halla bil-miktub il-grajja, jghid li din il-vizjoni tal-ghageb ma kinitx f’nuqqas ta’ qbil mal-fatt, ghaliex ghall-merti tal-qaddis Frangisku, it-tfajjel Gesù rega’ ha l-hajja fil-qlub ta’ hafna, li kienu nsewh u t-tifkira tieghu baqghet stampata fil-mohh taghhom. 

Wara li ntemmet dik il-velja solenni, kulhadd rega’ lejn daru mimli b’ferh li ma jitfissirx.  Dan kien l-ewwel presepju ta’ Frangisku.

Nota dwar il-pont

Mis-sena 2004 il-pont mhux ser ikompli jithejja kull xahar, kif kien isir tul dawn l-ahhar snin. Minflok ser jithejja f'xi okkazjoni specjali. 

Grazzi mill-qalb tas-support u tal-kuragg li dejjem urejtuni tul dawn l-ahhar tmien snin.

  <<|werrej|

 hwejjgi minn

Xewqat

ta' Paci

u Ferh Frangiskani ghal dawn il-Jiem

ta' Festi.

Jalla thoss il-Paci u

l-Ferh

ta' Gesù Bambin

kif hassu

San Frangisk fil-lejl

tal-Milied gewwa Greccio

fl-1223.

Il-Milied

it-Tajjeb lilek

u

lill-gheziez tieghek!