il-pont - no 55 Assisi - Italja
Frar 2003 no 55
Mixja bejn tnejn
Ghadda l-ewwel xahar tas-sena 2003. Kien xahar kemm xejn kwiet. Dan iz-zmien mhux zmien tat-turizmu. Ma tantx jigu pellegrini. Allura kelli aktar hin biex naqra, nistudja, nahseb u nirrifletti. F’wiehed minn dawn il-mumenti ftakart dwar dak li darba qrajt dwar il-mixi.
Sar studju u gie skopert li il-mod kif timxi jikxef x’tip ta’ bniedem int. Hekk jekk per ezempju: jekk timxi b’saqajk maghluqin, x’aktarx li int tip introvert u maghluq kif innifsek, bil-maqlub jekk timxi b’saqajk miftuhin x’aktarx li inti tip estrovert u miftuh ghall-ohrajn. Kemm il-darba timxi b’pass qasir aktarx ghandek nuqqas ta’ vizzjoni u jekk timxi b’pass bil-mod aktarx li fil-hajja int tip indeciz, Jekk timxi tizzegleg x’aktarx li f’hajtek hemm nuqqas ta’ stabilita’ u minn naha l-ohra jekk timxi b’pass meqjuz x’aktarx li inti bniedem aktar stabbli. Jekk timxi b’pass maghgel x’aktarx inti hemm xi bizghat mohbija. Jekk timxi fuq il-ponot ta’ saqajk x’aktarx li qed tghix fl-ajru. Jekk timxi dritt dritt x’aktarx li int xi ftit petitu jew snob u inti tip ta’ arani u la tmissnix. Kos imqar il-mod kif nimxi jikxef minn ahna.
Komplejt nahseb li jekk timxi b’harstek fuqek innifsek, aktar iva milli le, tispicca biex titfixkel, titlef it-triq jew inkella tispicca ddur dawra durella. Jekk minn-naha l-ohra timxi ma’ Gesu’ allura tkun bdejt it-triq it-tajba, tkun taf fejn sejjer u tkun qed timxi fiz-zgur. Mill-esperjenza personali u pastorali qed nintebah li meta nimxu ghal-rasna nispiccaw nduru, nistordu u facli niehdu xi qerbiba. Imma meta nimxu b’konvinzjoni li Gesù huwa maghna allura nhossuna aktar fiz-zgur.
Waqt il-quddiesa mill-bidu sa l-ahhar is-sacerdot idur diversi drabi lejn dawk prezenti u jghidilhom: “Il-Mulej maghkom”. Iva, l-Mulej huwa maghna tassew! M’ghandix dubbju li Gesù huwa Maghna. Gesù stess weghdna li jkun maghna dejjem sa l-ahhar taz-zmien.(Mt 28:30). Cert li Gesù jzomm kelmtu u “hu qieghed maghna”. Id-dubbji tieghi huwa kemm “qeghdin mieghu ahna”! Hawn qeghda il-problema. Jekk huwa jimxi mieghi u jiena mhux qed nimxi mieghu allura jkun qed nimxi ghal-rasi u nispicca nduru u naghqad u facli niehu xi qerbiba. Jekk nimxi flimkien mieghu inkun qed nimxi b’aktar armonija u aktar fiz-zgur. Kemm jekk nimxi fil-wita u fil-lixx, kemm jekk nimxi fuq l-gholijiet jew fl-inzul, kemm jekk nimxi fit-tisrip tal-moghdijiet u kemm jekk nimxi f’wied id-dlamijiet “ma nibzghax mil-hsara… (ghalfejn?) ghax inti mieghi Mulej” (Salm 23:4). In-naghga tas-Salm 23 ma mxietx wehdiha, imma imxiet flimkien mar-Raghaj taghha u ma kien jonqosha xejn! Hassitha fiz-zgur.
Jien konvint li jekk jien naghmel l-istess u nimxi flimkien ma Gesù u nzomm ghajnejja fuqu allura anki jien nimxi fiz-zgur u ma nibzax mill-hsara bhal din in-naghga. Wara kollox hekk ukoll ghamel Frangisku ta’ Assisi. Ghazel li jimxi, mhux ghal rasu, imma mexa fuq il-passi ta’ Kristu. Gesù mexa ma’ Frangisku u Frangisku mexa ma’ Gesù. Dan huwa s-sigriet tal-paci u l-armonija fil-mixja ta’ San Frangisk.
F’dawn l-ahhar gimghat b’din il-konvinzjoni bdejt nistieden lil dawk kollha li niltaqa` maghhom fil-hidma pastorali tieghi biex jaghmlu l-istess. Biex ihallu lil Gesù jimxi maghhom u biex jimxu ma Gesù.
Tassew il-Mulej Gesù qed jimxi maghna, cert li jekk ahna nimxu mieghu nimxu u nghixu b’aktar paci u armonija ahna wkoll.
Fr Thomas
Bidu tas-sena
Mad-daqq l-ewwel tokk tas-sena il-gdida kont qed inqaddes il-quddiesa. Kienu stieduni s-sorijiet ta’ Santa Brigitta, hawn f’Assisi biex incelebra l-quddiesa ghalihom u ghan-nies li kellhom fil-guest house. Mort bil-qalb kollha. Sewwa sew kif qabel il-hin, kien il-mument tat-Tqarbin. Mat-tokk kont b’Gesù Ostja f’idi. Dak il-hin stiedint lil dawk li kienu fil-prezenza biex iharsu lejn l-arlogg u ghedtilo: “Dan Hu il-haruf t’Alla…l-Alfa u l-Omega, li jrid fil-Bidu ta’ din Is-sena jigi fil-qalb taghna”. U dritt wara jien u dawk li kienu prezenti rcevejna lil Gesu Ewkaristija! Kien bidu tas-sena tassew sabih. Gesù “l-Alfa – l-Bidu” gie fil-qalb taghna proprju fil-bidu ta’ s-sena gdid. Wara t-tqarbin stiedint lis-sorijiet u lin-nies biex jiefqu ftit fis-skiet biex jirringrazzjaw lil Alla tar-rigal tas-sena gdida li tana u biex jitlob lil Gesù biex igorruh f’qalbhom tul is-sena kollha. Ma setghax ikollna bidu ras-sena aktar sabih!! Wara l-quddiesa s-sorijiet gabu xi helu u x-xorb biex inkomplu niccelebraw u naghtu merhba lis-sena li kienet ghadha kemm bdiet.
Siena mal-Familja Viviani
l-ghada ta’ l-ewwel tas-sena rrangejt ma’ wiehed mill-patrijiet biex inbiddel l-orarju tal-qrar biex stajt immur inzur xi hbieb fis-Siena. Ma kellix hafna hin mort u gejt l-ghada. Kien bizzejjed biex nitlaqta` mal-Familja ta’ l-Avukat Piergiorio u Cristina Viviani u ngedded il-hbieberija tieghi maghhom. Iltaqjt ma’ wliedhom Guido u Arturo u maz-zewg wliedhom bniet Ilaria u Varleria, li huma t-tnejn mizzewgin. Dan Piergiorgio ilni nafu zmien twil. Sitta u ghoxrin sena ilu fl-1976 konna hadna sehem flimkien f’mixja Frangiskana minn Siena ghal Assisi organizzata minn Patri Massimiljan Mizzi fl-okkazjoni tas-750 anniversarju mill-mewt ta’ San Frangisk. Kienu l-ewwel passi tieghi fil-mixja li kellha twassalni biex nimxi bhala Frangiskan fuq il-passi ta’ Kristu. Ma’ Piergiorgio bqajt f’kuntatt tul dawn is-snin kollha. Fl-1993 kien gie Malta bil-familja kollha. Hadt gost nerga` nitlaqa` mieghu. Ma setghax jonqos waqt li kont hemm hadni biex nitlaqa` mal-patrijiet taghna li jharsu b’tant ghozza il-particoli tal-Miraklu Ewkaristiku ta’ Siena. Kelli wkoll ix-xorti nqaddes il-quddiesa hemm fil-Knisja ta’ San Frangisk. Sellimt lil Familja u ergajt lura Assisi.
Kapitlu Spiritwali
Bejn l-14 u 16 ta’ Jannar kellna l-Kapitlu Spiritwali tal-Kustodja taghna hawn f’Assisi. Minn zmien ghal zmien huwa mehtieg li nzommu saqajna fuq il-breakijiet u nieqfu ftit. Dawn il-jiem kienu mahsuba biex ikollna zmien halli nirriflettu flimkien bhala Komunità. It-tema ta’ dawn il-jiem kienet “La mente ed il cuore rivolti a Dio”. Ghalhekk ipprovajna ndawwru mohhna u qalbna lejn Alla. Filghodu kien ikollna konferenza mill-provincjal tal-patrijiet Minuri u wara kien ikollna hin ghall-meditazzjoni personali. Wara nofs in-nhar konna ninqasmu fi gruppi biex naqsmu flimkien l-esperjenzi taghna. Filghaxija mbaghad kien ikollna quddiesa koncelebrata fuq il-Qabar ta’ San Frangisk u dritt wara agapè fraterna. Tul dawn il-jiem intbaht kemm hafna drabi ahna kapaci nitkellmu fuq mitt haga u fuq suggetti diversi, mbaghad meta nigu biex nitkellmu dwar l-esperjenzi ta’ l-ispirtu donnu tehlilna l-labra u ma nsibux xi nghidu. Intebaht wkoll kemm ghandna bzonn insibu l-armonija bejn il-hajja ta’ “Marta” u dik ta’ “Marija” fil-hajja taghna. Hafna drabi nhossna aktar fir-rwol ta’ Marta, mdaffrin, l-hin kollu sejrin, nithabtu u ninkeddu fuq hafna hwejjeg u ftit ghandna hin biex ninxtehtu f’riglejn l-Imghallem kif ghamlet Marija, li ghazlet l-ahjar sehem (ara Lq 10,38-42). Xi kultant li jkollna bzonn hu ftit setting u adjustment. Cert li b’dan is-setting nakkwistaw aktar bilanc u aktar armonija.
Padre Alfio Nucci
Zammejt ukoll l-appuntament tieghi man-novizzi Maltin. Kull darba qabel immur Osimo biex nitlaqa` maghhom ikunu irrid nara minn jista` jaghmel il-qrar minn floki. Ghalkemm qeghdin hafna patrijiet ma tantx hawn fuq min iddur biex jaqdik min b’haga u minn b’ohra kollha ghandhom x’jaghmlu. Ir-refugju tieghi miskin huwa generalment Padre Alfio Nucci, patri twajjeb mill-provincjal tal-Marche. Dejjem insibu lest biex jibdilli jew biex jidholo minfloki. Barra hekk Padre Alfio huwa wiehed minn dawk li nista` naqsam u nitkellem mieghu fuq l-istess frekwenza. Spiss insibu hin biex nitolbu flimkien u naqsmu l-esperjenzi pastorali taghna flimkien u kif Alla qed jahdem fil-hajja taghna. Nirringrazzja lil Alla mill-qalb ghal dan hija Alfio ghax inhossu ghajnuna kbira fil-mixja tieghi. Hajr lil Alla wkoll ghax Alfio jhossni ta’ ghajnuna ghalih ukoll. Dan huwa tassew is-sabih u l-helu ta’ l-ahwa li jghammru flimkien.
Id-Dar tal-Madonna f’Loreto
Din id-darba Osimo gie mieghi Padre Gheorghe Eva, patri Rumen li servi mieghi hawn fil-Bazilka bhala wiehed mill-Konfessuri. Hadt gost bih ghax barra li kelli kumpanija tul il-vjagg, xtaq isuq hu kemm ahna u sejrin u kemm ahna u gejjin lura, allura stajt aktar mistrieh. Qlaqna kmieni filghodu u qabel ma morna Osimo Padre Gheorghe xtaq li nghaddu Loreto, xi 15-il kilometru boghod minn Osimo. Bil-qalb kollha! Kelli l-okkazjoni nghaddi ftit hin nitlob fid-Dar tal-Madonna. Bdejt ingib quddiem ghajnejja l-grajjiet tal-familja ta’ Nazaret li ghexet bejn dawk il-hitan. Tlabt is-seba` avemarijiet kif naghmel kuljum wara t-tqarbin. Wahda bil-malti, bl-ingliz, bit-taljan, bil-filippin, bit-tork u bil-latin biex b’hekk nigbor lil dawk kollha li ilqajt maghhom f’kull parti tad-dinja fejn kont jew zort. U ohra bil-malti ghal dawk li m’ghandhom lil hadd biex jitlob ghalihom. Kont zort dan is-Santwarju Marjan ta’ Loreto 24 sena ilu waqt is-sena tan-novizzjat. Wara iz-zjara f’dan is-santwarju Padre Gheorghe ried izur il-kunvent fejn hemm zewg sorijiet mir-Rumania. Mhux ser nikisrli xewqtu u marna ghand is-sorijiet.
Osimo
Kif spiccajna qbadna t-triq ghal Osimo. Lil Pietru, David u Mario sibt tajbin u kuntenti bhas-soltu. Jidhru ghal qalbhom. Kelli l-okkazjoni nitkellem ma’ kull wiehed minnhom. Wara l-ikel Pietru, Mario u jien hrigna naghmlu passtejn madwar il-belt biex ikomplu nitkellmu ftit. David ma setghax jigi minhabba li kien qed ihejji diversi siltiet li kellhom jinqraw waqt l-Adorazzjoni li kellhom aktar tard dan in-nhar. Wara li sellimna lil xulxin tajna l-appuntament ghax-xahar id-diehel. Fil-fatt fi Frar bejn 20 u 23 ghandhom jigu huma Assisi ghax ghandhom xi laqghat ghan-novizzi u l-postulanti li ser isiru hawn fis-Sacro Convento. Tajjeb flok Mawmettu jmur lejn il-muntanja, fix-xahar ta’ Frar il-muntanja tigi lejn Mawmettu hi.
Zjajjar
Matul dawn l-ahhar gimghat ma naqsux iz-zjarat minn ahwa Maltin. Meta mmur inzur lil xi hadd jien ftit wara l-Mulej ibierekni b’xi zjara ta’ xi hadd. L-ghada li mort inzur in-novizzi f’Osimo gew ifittxuni zewg maltin Romualda Galea minn B’Kara u Evelyn Pullicino minn Haz-Zebbug. Dawn kienu fosti s-sebgha gwidi turistici li gew ghall-programm ta’ tahrig hawn f’assisi fuq l-inizjativa tal-European Union's Leonardo da Vinci Mobility Programme. Merhba bihom. Merhba wkoll b’Louise Cutajar li giet izzur Assisi u ghaddejna ftit hin nitkellmu flimkien. Merhba wkoll b’Fr John Xerri giswita li gie jzur Assisi u stedenitu jiekol maghna u kellna chance nitkellmu ftit flimkien. Gew ukoll Carmen oht Patri Massimiljan u r-ragel taghna Twanny Galea. Merhba b’kull min jigi Assisi.
Lura b’toghma qarsa,
Kont ilni nistenna li tasal il-gurnata mis-sena l-ohra. Is-sena li ghaddiet kienu gew ghalija u haduni nara l-loghba bejn il-Perugia u l-Inter. Niftakar kien t-13 ta’ Jannar 2002 filghaxija, kienet gurnata ta’ ksieh ixoqq l-ghadam. Kienu rebhu l-Inter tnejn b’xejn. L-ewwel goal lanqas kont rajtu minhabba c-cpar li kien hemm. Kont hadt gost u rgajt lura l-kunvent kuntent bir-rebha. Fid-19 ta’ Jannar 2003 l-Inter rega` kien imisshom jilghabu kontra l-Perugia li hija tefa` gebla ‘l boghod minn Assisi. Fra Pancrazio serrahli mohhi li kien ser jirrangali ghall-biljett. U hareg ta’ ragel ghax gab ghal wiehed erba`biljetti. Dak in-nhar ma tawnix qrar wara nofs in-nhar biex inkun nista` mmur ghal-loghba. Kienet gurnata stupenda, bix-xemx, bla ksieh, propjru idejali ghal football. Kellna post fit-tribuna centrale. Ma setghax ikollna post ahjar… Imma x-xorti ma dahqitx favur l-Inter. Wara ftit li bdiet il-loghba l-Inter qalghu goal minn penalty li ma kienx. Ftit wara goal iehor skurjat din id-darba bl-idejn. Fit-tieni half zewg goals ohra ghal Perugia u goal ghal Inter. Rizultat finali 4-1. L-istennija u l-ecitament li kelli qabel malajr inbidlu f’disapput, u minn dawk il-kbar!!! Dizappunt bejn wiehed u iehor bhal dak tal-5 ta’ Mejju li ghadda meta l-Inter tilfu l-kampjonat fl-ahhar gurnata. Ergajt lura Assisi b’toghma qarsa. Il-patrijiet kif wasalt lura il-kunvent tawni il-kondoljanzi. Pacenza! Il-loghob hekk! Daqqa tirbah u daqqa titlef.
Esercizi Spiritwali
F’dan iz-zmien ta’ Jannar u Frar ftit jigu turisti u pellegrini hawn f’Assisi. F’dan iz-zmien normalment is-superjuri jiehdu l-okkazjoni biex jorganizzaw l-irtiri spiritwali tas-sena. Is-sena li ghaddiet f’dan iz-zmien kellna l-kors ta’ aggronament. Din is-sena ghandna l-ezercizzi. Qasmu l-komunita’ fi tliet gruppi u jien missni fl-ewwel grupp bejn is-27 ta’ Jannar u 1 ta’ Frar. Ghalhekk f’dawn l-ahhar jiem kont Rivotorto ghal dan l-irtir. Barra il-patrijiet taghna ta’ Assisi gew wkoll patrijiet ohra mill-provincji tal-Marche u ta’ Puglia. Mexxa l-irtir Dr Ettore Franci, professor ta’ l-Iskrittura fil-Fakulta Pontificia ta’ Napli. Il-konferenzi kienu centrati fuq il-figura u l-ispiritwalita` ta’ San Guzepp ta’ Copertino, li din is-sena qed infakkru r-raba` centinarju mit-twelid tieghu. Dawn il-mumenti huma bla dubbju mumenti ta’ Grazzja kbira. Hafna drabi lanqas intebhu kemm ahna r-religjuzi ahna tassew imbierkin li nistghu nghaddu dawn il-jiem fil-gabra u t-talb f’riglejn il-Mulej. Kemm irgiel u nisa, missirijiet u ommijiet jixtiequ li jkollhom dawn l-okkazjonijiet u msieken lanqas isibu hin minhabba il-familja u x-xoghol. Matul l-iritr Ippruvajt niehu gid kemm nista`. Tlabt il-Mulej jsahhahli l-batterija spiritwali halli nkun nista` nkompli l-mixja mieghu b’aktar enzujazmu
Thejjija
L-ahhar darba semmejt li qed nahdem fuq bicca xoghol. Iva f’’dawn l-ahhar gimghat komplejt nahdem u naghmel l-istudji u ricerki biex nhejji din il-bicca xoghol. Ix-xoghol jidher li avanza xi ftit, Inheggikom biex tkomplu titolbu biex il-Mulej ikompli jaghtini id-dehen biex dak li pogga f’qalbi jaghtini l-ghajnuna biex inwettqu ghal Gloria tieghu. Insellimilkom. Sahha, barka u Sliem
Jekk minn-naha
l-ohra timxi ma’ Gesu’ allura
tkun bdejt
it-triq it-tajba,
tkun taf
fejn sejjer
u tkun qed
timxi fiz-zgur.
Kelli l-okkazjoni
nieqaf Loreto
u nghaddi
ftit hin nitlob
fid-Dar tal-Madonna.
Bdejt ingib
quddiem ghajnejja
l-grajjiet
tal-familja
ta’ Nazaret
li ghexet bejn
dawk il-hitan.
Tlabt is-seba` avemarijiet kif naghmel kuljum
wara t-tqarbin. Wahda bil-malti,
bl-ingliz, bit-taljan, bil-filippin,
bit-tork
u bil-latin
biex b’hekk
nigbor lil dawk
kollha li ilqajt maghhom
f’kull parti tad-dinja fejn kont jew zort.
U ohra bil-malti
ghal dawk li m’ghandhom
lil hadd biex jitlob ghalihom.