il-pont - no 46 Assisi - Italja
April 2002 no 46
L-Ghanja ta’ l-Ghid
Insellmilkom ghal darb’ohra minn Assisi - il- Belt kapitali tal-Paci. Nittama li kellkom festi ta’ l-Ghid mimilja bil-PACI ta’ Gesu’ Rxoxt. Matul dawn il-jiem kantajna mill-gdid l’ALLELUIA. Hemm rabta bejn il-Paci u l-Alleluia ta’ l-Ghid. Jekk kif nemmnu l-Alleluia hija l-Ghanja ta’ l-Ghid, il-Paci hija il-kontenut ta’ l-ewwel messagg ta’ Kristu wara il-Qawmien tieghu: “Il-Paci Maghkom!”.
L-Alleluia hija l-ghajna ta’ Paci. L-ghajna tar-rebbieha, tal-mifdija li issa jgawdu l-armonija mill-gdid m’Alla.
Poster li rajt imwahhal f’wiehed mil-kunventi tas-sorijiet f’Malta kien jghid: “We are Easter people and Alleluia is our song”.
Aktar ma nahseb, aktar nemmen kemm il-kliem fuq dan il-poster huma veru. “Ahna poplu ta’ l-Ghid”. Hekku! Li kieku Kristu ma qamx mill-imwiet fiergha l-fidi taghna. Imma Kristu Qam tassew! Dan hu l-Misteru tal-fidi taghna. Jekk huwa tassew hekk allura l-Alleluia hija l-ghanja taghna li nemmnu. U l-Alleluia hija espressjoni mhux biss tal-fidi taghna imma wkoll tal-Paci u l-armonija taghna m’Alla u ma’ dawk ta’ madwarna. Jalla nkomplu nkantaw l-Alleluia u nghixu fil-Paci mhux biss f’dan iz-zmien, imma tul hajjietna kollha.
Niftakar meta kont dhalt mal-patrijiet f’Marzu ta’ l-1978, soru kienet baghtitli card sabiha. Fuq gewwa kienet kitbitli hekk: “I pray that Alleluia be the song of your life as a Franciscan”, u kompliet, “If ever your Alleluia song fades away, just stop... seek... pray till your heart is at peace and sing the Alleluia Song again”.
Illum din is-soru qed tkanta l-Alleluia mal-qtajja tal-Angli u l-Qaddisin fil-Genna. U jien qed nipprova nimxi fuq il-parir/talba taghha u nhalli l-Alleluia tkun l-ghajna ta’ hajti bhala Frangiskan. Jalla l-Alleluia tkun l-ghajna taghkom ukoll. U jekk l-ghajna tigi nieqsa ejjew nieqfu... infittxu... nitlobu sakemm qalbna issib il-Paci u tkanta l-Alleluia mill-gdid. Il-Paci maghkom.
Fr Thomas
Flok gimgha, gimghatejn
Meta kont ser niccaqlaq mit-Turkija f’Ottubru li ghadda kelli l-okkazjoni nghaddi Malta. Imma dak iz-zmien hassejt li mhux il-kaz minhabba li kont ghadni kemm kont Malta ftit tal-gimghat qabel. Ghalhekk gejt direttament Assisi. Kelli appuntament biex ninzel Malta ghal bidu ta’ April biex inbierek zwieg, hsibt li jkun ahjar jekk nistenna. Stennejt, iz-zmien tar u April wasal. Kelli l-hsieb naghmel il-festi ta’ l-Gimgha Mqaddsa hawn u ninzel Malta l-ghada ta’ l-Ghid. Meta mort biex nibbukkja l-biljett skoprejt li wara l-1 ta’ April il-prezz jinbidel u jghola.
Irrangejt mas-Superjur tieghi hawn biex ninzel erba t’jiem qabel biex hekk nifrakaw 100Euro. Ftehimt li ninzel l-Erbgha tal-Gimgha Mqaddsa. Izda minn taht ir-rih inqala` li kien jonqosni nigbor xi dokumenti mill-Ambaxxata Taljana f’Malta ghaldaqstant kelli ninzel Malta ftit jiem ohra qabel. Bla hsieb flok ghal gimgha nzilt Malta ghal gimghatejn.
Gimgha Mqaddsa
Wara il-mixja tar-Randan hawn f’Assisi bla hsieb qattajt il-Gimgha tal-Passjoni f’Malta. Wasalt dak in-nhar tad-Duluri. Ftit sieghat wara li wasalt kont fuq l-Altar tal-parrocca ta’ San Pawl il-Bahar inqaddes il-quddiesa tal-5.00pm. Sakemm saret il-Via Sagra qghad inqarar ftit u hadt sehem fil-purcissjoni devota tad-Duluri. Lejliet Hadd il-Palm ccelebrajtu l-Qawra u f’Hadd il-Palm filghodu celebrajt id-Dahla ta’ Kristu f’Gerusalemm fil-Parrocca ta’ San Pawl. F’Hamis ix-Xirka filghodu mort San Gwann il-Belt. Hadt gost ghax b’gebla wahda ilqatt ghadd ta’ ghasafar. Kelli l-okkazjoni niltaqa` ma’ ghadd ta’ sacerdoti, ma’ l-arcisqof Guseppi Mercieca, l-isqof Depasquale u n-Nunzju - dan kont nafu fit-Turkija. F’din l-okkazjoni ergajt geddidt il-weghdiet li ghamilt fl-Ordinazzjoni Sacerdotali, u talb lil Alla biex ikompli jiskolpi fiha u jaghmel minni s-sacerdoti skond qalbU.Ghat-Tridu ta’ l-Ghid hsibt li nqassamhom. Il-Hamis filghaxija kkoncelebrajt mal-komunita` ta’ San Pawl il-Bahar u bqajt ghall-Adorazzjoni hemm. Nhar il-Gimgha l-Kbira ghaddejt il-jum mad-Daddy u morna flimkien ghall-funzjoni Rahal Gdid. Bla hsieb hafna saru jafu li qieghed Malta ghax ic-celebrazzjoni kienet trasmessa diretta fuq t-television nazzjonali. Il-Vgili ta’ l-Ghid ccelebrajtu mal-komunita` tal-Qawra. Hadd il-Ghid ccelebrajtu mal-komunita` ingliza tal-parrocca ta’ San Pawl il-Bahar. Kont ilni 7 snin ma nkun Malta ghall-Gimgha Mqaddsa. Hasra li dak in-nhar tal-Gimgha l-Kbira raxxet ix-xita u sfrattat il-purcissjonijiet. Ergajt ghext mill-gdid il-Liturgija ta’ dawn il-jiem bl-ilsien Malti. Hadt gost inxomm mill-gdid ir-riha tal-borma bil-hwawar u l-balzmu. Hadt gost fuq kollox niltaqa` ma’ ghadd ta’ nies, li hafna minnhom kont ilni zmien twil ma narahom.
Tal-familja
Ma steghax jonqos li nqatta` ftit hin ma’ tal-familja. Lanqas ilhaqt wasalt, l-ewwel li ghamilt mill-airport bqajt sejjer ta’ Saura r-Rabat biex nara d-Daddy. Sibtu fuq ix-xkwiek jistennini. Ma nafx kif dahhalha f’mohhu li kelli nasal aktar kmieni. Imma l-ecitament li kellu fuqu malajr gheb hekk kif bdejna nitkellmu flimkien. Sibtu tajjeb Alla jbierek. Matul il-waqfa tieghi f’Malta iltqajna u hrigna jew kellimna ‘l xulxin bit-telefon diversi drabi. Iltqajna wkoll flimkien kemm ghand ohti Josephine u kemm ghand hija Alfred. Fil-fatt fi tmiem il-gimgha d-Daddy jinzel bit-turn darba ghand hija u darba ghand ohti. Matul il-gimgha jghaddi hafna hin jimxi mir-Rabat ghal Buskett, ghal Had-Dingli u lura. Spiss jaqbad tal-linja u jmur il-Belt jew Rahal Gdid. Jidher Kuntent. Hekk nixtieqlu. Lil huti u t-tfal sibthom tajbin wkoll. Kull darba li nkun maghhom inhossni tassew qieghed id-dar. U aktar ma tkun tghix ‘l boghod mid-dar aktar tkun tixtieq dawn il-mumenti.
L-ahwa flimkien
Waqt li kont Malta inzerta kien hemm laqgha tal-Patrijiet tal-Provincja dwar il-formazzjoni permanenti. Ma xtaqtx nitlef din l-okkazjoni. Nghid id-dritt, mhux tant minhabba t-tema tal-laqgha, ghax hawn f’Assisi kont ghadni kemm ghamilt mhux laqgha wahda imma kors shih dwar il-formazzjoni permanenti. Izda ghax din il-laqgha kienet ser taghtini l-okkazjoni li niltaqa mal-patrijiet kollha kemm huma. Dan huwa il-gost tieghi li nkun kemm jista` jkun mal-patrijiet. Cert ma kellix hin inkellem fit-tul lil kull wiehed minnhom, izda xorta doqt tassew “kemm hu sabih u helu li l-ahwa jghammru flimkien” - kif jghid is-Salm. Doqt ukoll il-benna ta’ l-ikel tal-mejda li qasmna flimkien dak in-nhar.
Ma’ huti l-bniet
Barra l-laqgha ma huti s-subien - il-patrijiet kelli wkoll laqgha ma’ huti l-bniet - s-sorijiet ta’ Santa Klara. Meta mort il-Monasteru biex inzurhom u biex nohdilhom xi haga zghir li gibtilhom minn Assisi, Madre Rose Therese Ellis wriet ix-xewqa li mmur ikellem lis-sorijiet. Kif nista` nghidhom le?! Mort bil-qalb kollha l-Erbgha ta’ wara l-Ghid. Qsamna flimkien il-Kelma tal-Mulej u l-Ferh tal-Misteru tal-fidi taghna. Hassejt f’qalbi l-istess ferh li kien ihoss Frangisku kull darba li kien jiltaqa` ma’ Klara u hutha l-Klarissi. Ma nafx infisser l-ispirtu ta’ ferh li hassejt jiena u naqsam maghhom dak li l-Mulej kien qed ipoggi fil-qalb tieghi dak il-hin. U hin bhal donnu tar, lanqas naf kif ghadda. Naf li kelli nahrab bil-girja biex naghti l-karrozza lil Patri Marju li kellu bzonn juzaha. L-appuntament mal-Klarissi huwa ghas-sena d-diehla jekk Alla jrid. Dak in-nhar ikollna aktar hin.
L-Ambaxxata taljana
Fit-Turkija kont nahdem ma’ l-immigrati
llegati. Hawn fl-Italja bla ma kont nafx sirt wiehed minnhom jiena wkoll. F’hin minnhom waqt kont qed nistenna wiehed mill-patrijiet igibli d-dokumenti bil-permess biex inkun nista` nghix fl-Italja, imma sibt xi haga ohra. Il-Patri gharrafni li kelli il-karti zballjati, li l-viza turistika ta’ tlett xhur kienet ghalqat. qalli li kont qeghed l-Italja llegalment. Kelli bilfors nohrog mill-Italja u nigbor dokumenti mill-Ambaxxata Taljana f’Malta. Ghalhekk waqt li kont Malta mort nigbor d-dokumenti li kelli bzonn. Nirringrazzja lil Alla ma gewx b’hafna meraq kif sibt f’kazijiet bhal dawn meta kont il-Filippini u t-Turkija. Wara ftit jiem li mort l-“visa del culto” li kelli bzonn gietni. Kif wasalt lura Assisi mort biex naghmel l-applikazzjoni mill-gdid biex inkun nista` noghqod hawn fl-Italja. Ghandi nifhem li issa m’ghandux ikun hemm problemi. Naraw!
Il-Hbieb tal-Pageant Group
Konna diga` miftehim li waqt li nkun Malta nippruvaw insibu serata biex inlaqqghu lill-ex-membri tal-Paola Pageant Group. Id-data giet iffissata ghal Gimgha 5 ta’ April fis-7.45pm fil-Youth Centre. Gew ghadd ta’ membri mid-diversi generazzjonijiet mill-bidu tal-pageant fl-1968 sa meta sar l-ahhar darba xi tlett snin ilu. Hadt gost immens! Uhud minnhom kont ilni ma narahom snin kbar. Issa kollha mizzewgin bit-tfal u xi whud saru nanniet ukoll. Din il-laqgha kienet mahsuba wkoll biex tkun Surpise Party lil Dun Vincens Deguara - li kien dak li zergha u kkoltiva il-PPG ghal kwazi tletin sena. Is-sigriet kien li dejjem halla l-inizjattiva f’idejn iz-zghazagh, li llum kollha qed jaqsmu l-esperjenza li kisbu fil-PPG f’diversi oqsma tal hajja. Uhud mill-membri illum saru tobba, avukati,politici,parlamentari,sacerdoti, teachers, haddiema fis-servizz pubbliku. Meta nharsu lura inhossuna ilkoll obbligati lejn dan il-grupp li bla dubbju halli l-marka fil-karattru u fl-ghagna taghna lkoll, li xi darba jew ohra konna parti minnu. U l-qalb wara dan kollu kien Dun Vincenz. Fis-7 ta’ April d-Dun ghalaq 40 sena sacerdot. Ghalhekk xtaqna nkunu madwaru u nifirhu mieghu. Ma setghax jonqos il-Cake u r-rigal ta’ l-okkazjoni. Bla dubbju kienet sorpriza li Dun Vincenz ha gost biha! Il-qasma ta’ qalb hija li minhabba ragunijiet li ghandni s’issa ma nistax nifhimhom il-Pageant ma ghandux isir. Hasra tassew!
Mariclare u Lee
Ir-raguni principali li kelli ninzel Malta kien l-appuntament li kelli ma’ Mariclare u Lee. Mariclare kienet qaltli li trid lili biex inbierek iz-zwieg taghha. Dak iz-zmien kienet ghadha izghar hafna. Kienet ghadha tmur l-iskola u lil “princep ta’ hajjietha” kienet ghadha lanqas tafu, kienet forsi tohlom bih. Imma z-zmien itir u l-holm isir realta`. Wara li kont berikt l-engagment taghhom meta kont fil-vaganzi f’Malta xi sentejn ilu, issa kien wasal il-jum tat-tieg u gejt biex inzomm il-weghda li nkun xhud u nbierek il-weghda li kienu ser jaghmlu lil xulxin ghal hajjiethom. Is-Sibt ta’ wara l-Ghid filghodu beriktilhom id-dar u filghaxija beriktilhom ic-crieket u tlabt lil Alla jwahhad il-qlub taghhom bil-kolla ta’ l-imhabba tieghU li ma tinhallx.
Bajda fuq il-Figolla
Matul iz-zmien li ghamilt Malta kont nuza il-karrozza tal-Kunvent tal-Qawra. Patri Marju kien jippreferi jmur bil-pass ta’ san Frangisk allura tani c-cwievet u qalli biex nuzaha jien. Kellu bzonnha biss xi drabi biss. Nhar l-Ghid il-Kbir filghaxija kont bi hsiebi mmur Ghawdex. Billi Marju kellu bzonn il-karrozza irrangajt li nuza l-van ta’ San Pawl il-Bahar. Kif spiccajt il-quddiesa hrigt il-van mil-garage u kif wasalt quddiem il-knisja nisma`: “Father ghandek puncture!”. Dan kien jonqos nhar l-Ghid! Kienet qiesha l-bajda fuq il-figolla. B’xorti tajba sibt lil Oliver li gheni nbiddel it-tyre. Biex taghqad l-ispare wheel kellu toqba fil-genb. Ma rridx nissogra mmur Ghawdex bla spare wheel u iehor b’toqba fih. Ergajt tajt il-Van lura u mort mill-gdid ghac-cwievet tal-karrozza. Ma Patri Marju u mal-patrijiet irrangajt bhal dejjem.
Lura Assisi
Kollox jasal ghat-tmiem. Ukoll il-mawra tieghi. It-Tnejn 8 ta’ April fin-nofs siegha qbadt l-ajruplan ghar-Ruma. Minn Ruma bqadt it-tren ghal Assisi. Wasalt fil-kunvent xi 7.00pm.
Fl-ahhar tal-mazzita, z-zbiba
Kif dhalt fil-kamra wara kwazi hmistax-il gurnata sibt iz-zbiba. Nhar Hamis ix-Xirka wara l-Funzjoni, waqt li l-patrijiet kienu ghac-cena, xi hallelin zaru is-sacro Convento. Fi spazju qasir dahlu f’ghadd ta’ kmamar u serqu kull ma sabu jghodd ghalihom. Irnexxilhom jidhlu fil-kamra tieghi wkoll. Huduli envelope bi flus tedeski u francizi. Dawn il-flus lejliet li tqalt suppost tajthom lil Doris Zammit, maltija li mizzewga u taqghod Perugia, biex issarrafhom f’Perugia, u meta giet taghtini xi affarijiet biex naghtihom lil ommha, nsejt naghtihomlha. Ras hazina li ghandi! Haduli wkoll folder b’ghadd gmielu ta’ flus tal-missjoni. Sibt iz-zbiba malajr... u bla hsieb!
Fuq tlieta l-borma
Din kienet it-tielet darba li serquni. L-ewwel darba kif wasalt fil-Filippi, haduli somma flus li kont hadt mieghi ghall-missjoni. It-tieni darba haduli kaxxa b’ghadd ta’ affarijiet meta wasalt it-Turkija. Issa hawn f’Assisi. Fuq tlieta toqghod il-borma. San Frangisk wkoll kien attakkat mill-hallelin diversi drabi, bid-differenza li ma sabulu xejn x’jisirqulu. Kemm ghandi ‘l boghod minn San Frangisk.
Sahha, barka u sliem.
Niftakar
meta dhalt
mal-patrijiet f’Marzu ta’
l-1978,
soru habiba tieghi
kienet baghtitli card sabiha.
Fuq gewwa kienet kitbitli hekk:
“I pray
that Alleluia be the song
of your life
as a Franciscan”,
u kompliet,
“If ever your Alleluia song fades away, just stop... seek...
pray till your heart is
at peace
and sing
the Alleluia Song again”.
Illum din
is-soru qed tkanta
l-Alleluia
mal-qtajja
tal-Angli
u l-Qaddisin
fil-Genna.
U jien qed nipprova nimxi
fuq il-parir/talba taghha u nhalli
l-Alleluia
tkun l-ghajna
ta’ hajti
bhala Frangiskan.